مقدمه
سیب‌زمینی یکی از محصولات مهم کشاورزی جهان است که پس از برنج، گندم و ذرت در رتبه چهارم تولید جهانی قرار دارد. ایران نیز با دارا بودن شرایط آب‌و‌هوایی متنوع، جایگاه سیزدهم را در تولید جهانی سیب‌زمینی به خود اختصاص داده است. بیماری اسکب سیب‌زمینی (Potato Scab) یکی از مشکلات رایج در زمان کاشت و تولید این محصول است که توسط گونه‌های مختلفی از باکتری Streptomyces ایجاد می‌شود. این بیماری سبب بروز لکه‌ها و زخم‌هایی بر روی پوست غده و کاهش کیفیت و بازارپسندی محصول می‌گردد.
علائم و نشانه‌های بیماری اسکب سیب‌زمینی
شدت و نوع علائم این بیماری بسته به گونه باکتری و شرایط خاک متفاوت است. نشانه‌ها معمولاً به صورت لکه‌های قهوه‌ای یا زنگ‌زده، نواحی چوب‌پنبه‌ای، برجستگی یا فرورفتگی در پوست غده دیده می‌شود. در موارد شدید، سطح غده ناصاف و ترک‌خورده شده و باعث کاهش کیفیت ظاهری محصول می‌گردد. در برخی موارد، جرب‌ها به شکل زخم‌های سطحی یا فرورفته با عمق متفاوت ظاهر می‌شوند و سطح پوست غده حالت چروک و نامنظم پیدا می‌کند.
علت بروز بیماری اسکب سیب‌زمینی
بیماری اسکب معمولاً در خاک‌هایی با pH قلیایی، دمای بالا و رطوبت کم شدت بیشتری دارد. آبیاری نامنظم، استفاده از بذرهای آلوده و کمبود برخی عناصر غذایی (به‌ویژه کلسیم و بور) می‌تواند شرایط را برای فعالیت باکتری Streptomyces فراهم کند. نتایج تحقیقات نشان داده است که تأمین مناسب عناصر کلسیم و بور، ضمن افزایش استحکام دیواره سلولی و ضخامت پوست غده، باعث کاهش ترک‌خوردگی و جلوگیری از نفوذ عامل بیماری‌زا می‌شود.
راهکار درخشان بنیز
یکی از روش‌های مؤثر برای کاهش خسارت بیماری اسکب، استفاده از کود کالبونوکس (Calbonox) شرکت بنیز نهاده ایرانیان است. این کود با دارا بودن ترکیبات کلسیم و بور به‌صورت متعادل، موجب استحکام پوست غده و افزایش مقاومت آن در برابر تنش‌های محیطی می‌گردد. بهترین زمان مصرف این کود حدود ۳۵ روز پس از کاشت و ۱۰ روز پیش از شروع تشکیل استولون‌ها و غده‌ها است. توصیه می‌شود کالبونوکس به مقدار ۱۰ لیتر در هکتار در دو نوبت آبیاری به‌صورت کودآبیاری استفاده شود.
استفاده از این ترکیب علاوه بر کنترل بیماری اسکب، موجب افزایش ضخامت پوست غده، بهبود کیفیت ظاهری، و در نهایت افزایش عملکرد محصول در واحد سطح می‌شود.
جمع‌بندی
بیماری اسکب سیب‌زمینی یکی از عوامل مهم کاهش کیفیت و ارزش بازار این محصول است. استفاده از راهکارهای تغذیه‌ای مناسب مانند کود کالبونوکس بنیز نهاده ایرانیان، همراه با رعایت مدیریت صحیح آبیاری و تنظیم pH خاک، می‌تواند به‌طور مؤثری از بروز این بیماری جلوگیری کند و سلامت و زیبایی غده‌های سیب‌زمینی را تضمین نماید.