مقدمه
در سال‌های اخیر، استفاده از ترکیبات آمینواسیدی به‌عنوان بخشی از برنامه تغذیه گیاه در کشاورزی ایران افزایش یافته است. آمینواسیدها با تحریک فرایندهای فیزیولوژیکی و بهبود جذب عناصر غذایی، نقش مؤثری در رشد و افزایش عملکرد محصولات زراعی دارند. به‌منظور ارزیابی اثربخشی کود آمینوا ۱۲ بر رشد و عملکرد برنج، یک آزمایش میدانی در شهرستان میاندورود استان مازندران انجام شد.
هدف آزمایش
هدف از اجرای این پایلوت، بررسی تأثیر محلول‌پاشی کود آمینوا ۱۲ بر خصوصیات رشد رویشی و زایشی برنج، شامل:
- طول اندام هوایی
- تعداد خوشه در بوته
- طول خوشه
- تعداد دانه در خوشه
- وزن خوشه
و در نهایت مقایسه عملکرد نهایی بین شاهد و تیمار آمینوا12 بود.
روش اجرا
آزمایش به‌صورت میدانی و در دو مرحله محلول‌پاشی انجام شد:
- مرحله اول: در زمان آبستنی.
- مرحله دوم: در زمان گلدهی و پر شدن دانه.
در هر مرحله، محلول آمینوا12 با غلظت توصیه‌شده در سطح مزرعه مورد استفاده قرار گرفت.
نتایج و یافته‌ها
۱. طول اندام هوایی
اندازه‌گیری طول اندام هوایی در دو تیمار نشان داد که میانگین رشد در تیمار آمینوا12 حدود ۵ تا ۱۲ درصد بیشتر از تیمار شاهد بوده است که از نظر فیزیولوژیکی نشان‌دهنده رشد بهتر و قوی‌تر گیاه در اثر تغذیه با آمینوا 12 بود.
۲. تعداد خوشه در هر بوته
در تیمار حاوی آمینوا12، تعداد خوشه در هر بوته به‌طور میانگین حدود ۴ درصد بیشتر از شاهد اندازه‌گیری شد
۳. وزن خوشه
میانگین وزن ۶۵ خوشه در تیمار آمینوا12 نسبت به شاهد حدود ۶ درصد افزایش نشان داد. افزایش وزن خوشه بیانگر بهبود پر شدن دانه‌ها و عملکرد نهایی محصول است
اندازه‌گیری وزن 65 خوشه در شاهد و تیمار
۴. طول خوشه
میانگین طول خوشه‌ها در تیمار آمینوا12 نسبت به شاهد حدود ۸ تا ۱۴ درصد بلندتر بود. این تفاوت، نشانگر تأثیر مثبت آمینوا12 بر رشد خوشه است.
۵. تعداد دانه در خوشه
در مقایسه میانگین تعداد دانه‌ها در هر خوشه، تیمار آمینوا12 حدود ۶ تا ۹ درصد افزایش نسبت به شاهد نشان داد. این نتیجه بیانگر آن است که محلول‌پاشی آمینوا12 می‌تواند موجب افزایش تعداد گل‌های بارور و در نتیجه تعداد دانه‌های تشکیل‌شده شود.
بحث و تفسیر نتایج
اثر مثبت آمینوا ۱۲ را می‌توان به ترکیبات آمینواسیدی و عناصر تغذیه‌ای موجود در آن نسبت داد. این ترکیبات ضمن افزایش فعالیت آنزیمی و فتوسنتز، جذب عناصر ریزمغذی را در برگ‌ها و ساقه‌ها تسهیل کرده و در نتیجه رشد عمومی گیاه را تقویت می‌کنند. افزایش در طول خوشه، تعداد خوشه و تعداد دانه در خوشه، همه شاخص‌هایی از بهبود کارایی فیزیولوژیکی گیاه برنج در پاسخ به تغذیه بر پایه آمینواسیدها هستند.
پیشنهاد اجرایی برای کشاورزان
✅ محلول‌پاشی در دو نوبت:
- نوبت اول: مرحله آبستنی
- نوبت دوم: مرحله شروع گلدهی و پر شدن دانه
✅ رعایت دوز و فاصله زمانی توصیه‌شده
✅ استفاده در شرایط صبح زود یا عصر برای جذب بهتر
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
محلول‌پاشی کود آمینوا ۱۲ در مراحل رشد رویشی و زایشی برنج، منجر به بهبود شاخص‌های رشدی و افزایش عملکرد نهایی محصول شد.بر اساس داده‌های به‌دست‌آمده:
- رشد اندام هوایی ۵ تا ۱۲٪ افزایش یافت
- طول خوشه ۸ تا ۱۴٪ بلندتر شد
- تعداد خوشه در هر بوته حدود ۴٪ بیشتر بود
- تعداد دانه در خوشه ۶ تا ۹٪ افزایش یافت
بنابراین، استفاده از کود آمینوا ۱۲ در برنامه تغذیه برنج توصیه می‌شود، به‌ویژه به‌صورت دو مرحله محلول‌پاشی در مراحل رشد زایشی گیاه.