نویسنده: دکتر حمیدرضا لاریجانی
مقدمه
حتما مطالب زیادی درباره گیاهان پر سود مانند زعفران، پسته و آلوئه ورا شنیدهاید. اما اگر سری به فروشگاههای لوکس مواد غذایی و تازهخوری (Fresh market) یا میدان تجریش بزنید، با سبزیها و میوههای گران قیمتی مواجه میشوید که از تنوع و شکل و شمایل خاص و متفاوتی برخوردارند. از طرفی با دسترسی بیشتر به رسانههای اجتماعی و تبلیغات و پخش برنامههای متنوع آشپزی، کنجکاوی بسیاری از مردم تحریک شده و مایلند برای یکبار هم شده مزه این محصولات رنگارنگ و بعضا عجیب و غریب را امتحان کنند. بماند که قشر مرفه با اشتیاق این محصولات جدید را در سبد غذایی خود قرار میدهند.
به همین دلایل در چند سال اخیر بازار کوچکی در داخل، برای گیاهان لاکچری ایجاد شده و چه بسا که اگر مسیر صادرات این محصولات به کشورهای حاشیه خلیج فارس بویژه امارات هموار شود، به دلیل وجود مشتریان پولدار (هتلهای بسیار لوکس و مشتریان آنها)، فروش این محصولات سود فراوانی نصیب کشاورزان ایرانی خواهد نمود.
تعدادی از گیاهان لاکچری:
انواع بری مانند؛ بلوبری (Blueberry)، راسپبری (Raspberry) و کرنبری (Cranberry)
انواع گوجه فرنگی رنگی سیاه، زرد، چری، گلابی و …
انواع فلفل چیلی سوئیت، کریمسون، ستارهای، پاپریکا و …
انواع کدو موزی، ستارهای، اردکی، پای، عروسکی و ..
انواع سبزی؛ روکولا (Arugula)، سوئیس چارد، کاهو و کلم رنگی
انواع میوه کاکتوس؛ اپونتیا، دراگون
فیسالیس، پشن فروت، پپینو، آواکادو و پاپایا
شرایط کاشت گیاهان لاکچری
برای حفظ بازار و مشتریان لازم است تولید این محصولات در یک دوره حداقل 6 ماهه تداوم داشته باشد. بنابراین تولید باید در فصل سرد در گلخانه و در ادامه در محیط باز ادامه یابد. از نظر اقلیم هم با توجه به تنوع آب و هوایی منطقهای و فصلی کشور، بسیاری از گیاهان لاکچری امکان تولید در ایران را دارند. اما از نظر بستر کاشت ضروری است مطالعه و بررسیهای لازم برای هر گیاهی بعمل آید. برای مثال بلوبری نیاز به خاک اسیدی دارد. گیاهانی مانند آواکادو، پاپایا، پشن فروت و کاکتوس هم نیاز به محیط نیمه گرمسیری دارند که در مناطق ساحلی شمال یا جنوب و یا در شرایط گلخانه میتوان آنها را پرورش داد.
فروش محصولات لاکچری
ده سال پیش مردم با ذرت شیرین (Sweet corn) با نام ذرت مکزیکی آشنا شدند که تماما وارداتی بود. امروز کشاورزان بسیاری این گیاه را کشت میکنند. این درحالیست که با توسعه شبکههای اجتماعی این شناخت بسیار زودتر رخ خواهد داد و تقاضای بازار به سرعت در حال افزایش است. بهترین اهداف فروش محصولات لاکچری در داخل به شرح زیر میباشند:
هایپر مارکتها
فروشگاههای تازه خوری (fresh market)
هتلهای بین المللی
رستوران های زنجیرهای لوکس
مجتمعهای مسکونی بزرگ و لوکس کلان شهرها
سفارتخانهها
الزامات تولید گیاهان لاکچری
تهیه بذر مناسب و اورجینال
تولید نشاء و انتقال آن به بستر اصلی
داشتن گلخانه برای تداوم تولید در فصل سرد
تولید محصول سالم و استفاده کمتر از نهادههای شیمیایی
بسته بندی جذاب و مناسب
یقینا میتوان گفت که بسته بندی از مهمترین ملزومات تولید گیاهان لاکچری است. در واقع تولید کننده قبل از اقدام به تولید باید شکل، ابعاد و جنس بستهها را طراحی و آماده نماید. به عبارت دیگر فروش این محصولات نیازمند بسته، برچسب و کارتن مخصوص برای هر محصول است تا از یکسو بدون افت کیفیت به مصرف کننده برسد و از سوی دیگر بیانگر برند اختصاصی تولیدکننده باشد.
- انتقال سریع و در شرایط دمایی مناسب به محل فروش.
- بازاریابی و فروش محصولات لاکچری نیازمند سازمان است. باید توجه داشت که محصولات لاکچری را نمیتوان مانند سایرین به میادین میوه و ترهبار فرستاد. لازم است حتی قبل از کاشت مطالعات بازار انجام شده، مشتریان شناسایی و قرارداد منعقد گردد. پس از تولید و بستهبندی نیز باید محصولات به صورت مویرگی به مراکز فروش تحویل شوند.
- امکانات مجهز و بهداشتی در محل تولید برای سورتینگ، بستهبندی و نگهداری در دمای مناسب.
جمع بندی
محصولات لاکچری از ارزش افزوده بالایی برخوردارند و قیمتها برای بسیاری از کشاورزان وسوسه کننده است. اما با توجه به توضیحات فوق بهتر آنست که چند تولید کننده به صورت مشارکتی و یا در قالب تعاونی با هم همکاری نمایند. در اینصورت هم تنوع محصولات بیشتر میشود و هم تداوم تولید و سازماندهی براحتی امکانپذیر خواهد شد.